بررسی وضعیت و جایگاه سیاست‌گذاری دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین سازوکار‌ها و ابزارهای تأمین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که بر گسترش فرهنگ ایرانی ـ اسلامی و طبق سند چشم‌انداز فرهنگی بر الهام‌بخشی فرهنگی سایر جوامع ابتناء دارد، دیپلماسی فرهنگی کارآمد است. با توجه به اهمیت دیپلماسی فرهنگی در دنیای امروز و تأثیرگذاری بالای آن در جوامع مختلف لازم است که جمهوری اسلامی ایران هر چه بیشتر بر کارآمدی و بررسی متخصصانه وضعیت دیپلماسی فرهنگی خود همت گمارد. به همین منظور پژوهش پیش رو در صدد است با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی به تبیین مختصری از جایگاه دیپلماسی فرهنگی در ایران بپردازد. لذا پژوهش حاضر ضمن ارائه تعریفی علمی از دیپلماسی فرهنگی و تبیین ضرورت و اهمیت آن در جمهوری اسلامی ایران به بررسی اسناد رسمی و سازمان‌های متولی این امر و همچنین به بیان چالش‌ها و فرصت‌ها و آسیب‌شناسی این حوزه می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

بلورچی، محمدعلی و هادیان، ناصر (1393). دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در قبال مسلمانان انگلیس. سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، 1.
بیات، فرهاد (1389). مناسبات و اسناد فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. جلد اول: نهادها و مراکز فرهنگی، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
حقیقی، رضا (1386). فرهنگ و دیپلماسی. تهران: نشر المهدی.
خانی، محمدحسن (1384). دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها. دانش سیاسی، دوره اول، 2.
خرازی محمدوندی آذر، زهرا (1388). تأثیر دیپلماسی فرهنگی بر منافع ملی کشورها. مجله مدیریت فرهنگی، 6، زمستان.
خرازی محمدوندی آذر، زهرا (1388). تأثیر دیپلماسی فرهنگی بر منافع ملی کشورها. مجله مدیریت فرهنگی، سال پنجم، 6.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجـلال (1387). چـارچوبی مفهـومی بـرای ارزیـابی سیاسـت خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال؛ خرمشاد، محمدباقر و رستگاری، محمدحسین (1394). مؤلفه‌های کلیدی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. رهیافت انقلاب اسلامی، 32.
رستگاری، محمدحسین (1391). نقـش نهادهـای فرهنگـی در تحقـق چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی، سال اول، 2.
رضایی، علی‌اکبر و زهره‌ای، محمدعلی (1390). دیپلماسـی فرهنگـی: نقـش فرهنـگ در سیاست خارجی و ارائه مدل راهبردی. تهران: پژواک اندیشه.
ستوده، محمد (1388). دیپلماسی نوین فرهنگی جمهـوری اسـلامی ایـران در دیپلماسـی نوین: جستارهایی در سیاست خارجی جمهوری اسـلامی ایـران. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
سجادپور، سیدکاظم (1383). چارچوب‌های مفهومی و پژوهشی برای مطالعه سیاست خارجی ایران. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
صالحی امیری، سیدرضا و محمدی، سعید (1392). دیپلماسی فرهنگی. تهران: نشر ققنوس.
کشاورز شکری، عباس (1392). فرصت‌ها و چالش‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه. تهران: دانشـگاه امـام صادق (علیه‌السلام)، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
میرفخرائی، سیدحسن و فیروزمندی بندپی، مجید (1396). علوم سیاسی. مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره دهم، 2.
هاشمی، سیدحمید (1390). جنگ نرم، نبرد در دنیای معاصر. تهران: نشر وزارت علوم.
یزدانی، عنایت‌اله؛ مسعودی، نجمه و دالوند، حـسین (1391). بررسـی رویکـرد امنیتی جمهـوری اسلامی ایران به آسیای مرکزی. فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز.
سامانه دستگاه‌های فرهنگی: http://df.farhangoelm.ir
سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی: http://www.icro.ir
سایت مرکز پژوهش‌های مجلس: http://rc.majlis.ir
مرکز مطالعات مدیرت امور قرآنی (عماد): http://emadrc.ir