پژوهش‌نامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات)

امکان‌سنجی وضع اصطلاح امنیت اخلاقی در قاموس حقوقی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانشیار دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

اصطلاح «اخلاق حسنه» یک اصطلاح شناخته شده‌ی حقوقی است که عمده‌ی استعمال آن در حیطه‌ی حقوق مدنی و آیین دادرسی مدنی می‌باشد؛ مثلاً در ماده‌ی 975 قانون مدنی یا ماده‌ی 6 قانون آیین دادرسی مدنی و ... . در عین حال در تعریف این اصطلاح میان دانشمندان حقوقی از جمله حقوقدانان متمرکز بر مباحث حقوق مدنی، اتحاد و اتفاق نظر وجود ندارد و تعاریف متعددی از این عبارت به چشم می‌خورد که ناشی از اختلاف نظر این اندیشمندان در مورد رابطه‌ی این نهاد با نهاد نظم عمومی، ریشه‌های اخلاق حسنه و ... می‌باشد.
در مباحث حقوق جزا و قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران، اصطلاح «اخلاق حسنه» استعمال نشده و تنها در عنوان فصل هجدهم کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، عبارت «جرایم ضد عفت و اخلاق عمومی» بکار رفته است. سؤال این است که چرا علی­رغم آنکه جرایم ارتکابی علیه حوزه‌های مختلف همچون اقتصاد، سیاست، فرهنگ و... در یک دسته‌بندی مشخص تحت عنوان جرایم علیه امنیت اقتصادی، امنیت سیاسی، امنیت فرهنگی و... جای می‌گیرند، جرایم علیه اخلاق دارای چنین وضعیتی نیستند؟ آیا نمی‌شود اصطلاح «امنیت اخلاقی» را در عرض عناوین پیش‌گفته وضع و استعمال نمود؟
به­نظر می‌رسد این امر ممکن و بلکه ضروری می‌باشد که اصطلاح «امنیت اخلاقی» تعریف و مصطلح گردد و این تعریف به عنوان تعریف پیشنهادی قابل ارائه می‌باشد: «احساس آرامش نسبت به هر گونه رفتار علیه ارزش‌های اخلاقی جامعه از قبیل عفت و شرافت.»

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
اسماعیلی، محسن (1379)، «امنیت و شریعت»، فصلنامه‌ی کتاب نقد، شماره‌ی 14 و 15
بوزان، باری (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، تهران: پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی، چاپ اول
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372)، ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ ششم
حائری، مسعود (1370)، مبانی فقهی تحلیلی از ماده‌ی 10 قانون مدنی، تهران: انتشارات کیهان، چاپ اول
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (بی‌تا)، مفردات الفاظ القرآن (المفردات فی غریب‌القرآن)، بیروت: دارالکتب العربی
گروه معارف دانشگاه امام صادق(ع) (خلاصه‌ی آثار استاد شهید مرتضی مطهری(ره))،(1384)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)
سنهوری، عبدالرزاق احمد (بی‌تا)، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید(نظریه الالتزام موجه عام)، بیروت: دار احیاء التراث العربی
شعاری‌نژاد، علی اکبر (1375)، فرهنگ علوم رفتاری، تهران: انتشارات امیرکبیر
صدوق، محمد بن بابویه (1385ه.ق)، خصال، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه، ج2
صفایی، سیدحسین، مرتضی عادل، محمود کاظمی و اکبر میرزا نژاد، (1384)، حقوق بیع بین‌المللی: بررسی کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و مقایسه‌ی آن با بیع در حقوق ایران، فرانسه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا، تهران: مؤسسه‌ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
طباطبائی، السید محمدحسین (1372ه.ش)، المیزان فی تفسیرالقرآن، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ج10
عمید‌ زنجانی، عباسعلی (1373)، فقه سیاسی، تهران: انتشارات امیرکبیر، ج 1
فرانکنا، ویلیام کی (1376)، فلسفه‌ی اخلاق، ترجمه‌ی هادی صادقی، قم: انتشارات طه
فلسفه‌ی اخلاق (سلسله دروس اندیشه‌های بنیادین اسلامی(4))،(1377)، تهران: انتشارات مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
قیاسی، جلال الدین (1380)، مطالعه‌ی تطبیقی حقوق جزای اسلام و حقوق موضوعه، انتشارات پژوهشکده‌ی حوزه‌ و دانشگاه،‌ قم، چاپ اول.
کاتوزیان، ناصر(1385)، حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها)، تهران: شرکت انتشار، ج1
مجلسی، محمد باقر (1403ه.ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج 5، 6
محمدی، ابوالحسن (1374)، قواعد فقه، تهران: نشر یلدا
محمودی جانکی، فیروز (1376)، «امنیت و ناامنی از دیدگاه سیاست جنایی»، فصلنامه‌ی دیدگاه‌های حقوقی، شماره‌ی 8
مدرسی، سید محمدرضا (1371)، فلسفه‌ی اخلاق، تهران: انتشارات سروش، چاپ اول
مصباح یزدی، محمدتقی (1382)، فلسفه‌ی اخلاق، تهران: نشر بین‌الملل، چاپ دوم
مطهری، مرتضی (1384)، مسأله‌ی حجاب، قم: انتشارات صدرا
معین، محمد (1379)، فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول
 
www.khamenei.ir
پژوهش‌نامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات)
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
آبان 1395
صفحه 5-26