کاربری شبکه‌های اجتماعی مجازی و جایگاه آن در سبک زندگی (مورد مطالعه: شبکه تلگرام و دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام))

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).

چکیده

شبکه­های اجتماعی مجازی، امروزه با استقبال فراوانی از سوی کاربران مواجه شده‌اند و آنان بخش قابل توجهی از ساعات روزانه خود را در این شبکه­ها سپری می­کنند. در همین راستا برای پی­بردن به رابطه میان زمانی که افراد به اینترنت اختصاص می­دهند و تأثیرات حضورشان در شبکه­های اجتماعی بر سبک زندگی، پژوهش حاضر با تمرکز بر دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) به عنوان مورد مطالعه‌شونده با رویکرد کیفی و روش مشاهده (مشارکتی و غیرمشارکتی) و مصاحبه ساخت‌نیافته انجام شد.
نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین استفاده دانشجویان از شبکه‌های مذکور در خوابگاه‌ها و به هنگام شب و قبل از خواب صورت می­گیرد. استفاده از شبکه­های مجازی در کلاس درس در رتبه دوم قرار دارد. پژوهش نشان داد که دانشجویان سعی می‌کنند که در مسجد دانشگاه از شبکه­های اجتماعی مجازی استفاده­ای نداشته باشند.
براساس پژوهش انجام گرفته، شبکه­های مجازی اجتماعی در فراهم کردن تفریح و سرگرمی، فعالیت‌های هماهنگ‌کننده (ازجمله انجام کارهای تشکیلاتی، شغل، فعالیت­های دینی، مشارکت در فعالیت­های سیاسی، گروه شعر)، فراهم کردن اطلاعات درباره­ رویدادها و شرایط جامعه (ازجمله ورزشی، سیاسی، اقتصادی و...،  دسترسی سریع و مؤثر و با کیفیت بالا، انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات)، جامعه‌پذیری (ازجمله ارتباط با خانواده، ارتباط با همسر، ارتباط با دوستان)، کاهش تنش اجتماعی (امکان بیان ایده‌ها به صورت آزادانه)، تسهیل نوآوری، اقتباس و پیشرفت (همانند موضوعات آموزشی و تحصیلی شامل ارسال مطالب و فایل­های درسی، ارتباط با اساتید، انجام تکالیف، اخبار کلاس‌ها، انگیزه دادن در زمینه تخصصی و کاری دانشجویان) و همچنین غفلت از واقعیت (شامل زمان خواب و استراحت، عبادات، ارتباطات چهره به چهره) در زندگی دانشجویان تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

آذربخش، علی محمد (1391). «رویکردی نظری به تأثیرات شبکه‌های اجتماعی بر تولید ملی و اشتغال در میان جوانان. فصلنامه مطالعات جوان و رسانه، شماره 6. 95- 116.
آریانی، ابراهیم؛ زاهی بابلان، عادل؛ معینی کیا، مهدی و خالق­خواه، علی (1394). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در قابلیت­های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی. فصلنامه یادگیری الکترونیکی، 6 (2)، 39-26.
ایگلتون، تری (1381). درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمه اکبر معصوم بیگی. تهران: نشر آگه.
ببی، ارل (1381). روش­های تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه رضا فاضل. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
بل، دانیل (1389). پایان ایدئولوژی­ها. ترجمه محبوبه مهاجر، تهران: باشگاه اندیشه.
چراغ ملایی، لیلا؛ کدیور، پروین و صرامی، غلامرضا (1393). استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در آموزش: فرصت‌ها و چالش‌ها. فصلنامه اندیشه­های نوین تربیتی، 10 (3)، 51-29.
خداوردی، حسن (1387). متدولوژی پژوهش کیفی. نشریه ره­آورد سیاسی، 21.
رسولی، محمدرضا (1391). ضرورت شناخت شبکه­های اجتماعی مجازی. ماهنامه تخصصی اطلاع‌رسانی، نقد و بررسی کتاب، سال شانزدهم، دوره جدید، 56.
شاهنوشی، مجتبی و تاجی، محمدرضا (1391). تأثیر شبکه­های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان در شهرستان شهرکرد. مطالعات ملی، 3، 91-112.
طالب، مهدی (1369). چگونگی انجام مطالعات اجتماعی. تهران: امیرکبیر.
عزت‌زاده، مستوره؛ ربیعی، علی؛ فرهنگی، علی‌اکبر و سلطانی‌فر، محمد (1394). رتبه‌بندی میزان موفقیت شبکه­های اجتماعی در ایفای نقش آموزشی از نظر نخبگان رسانه. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 5- (17)، 95-111.
عقیلی، سیدوحید و پوری، احسان (1390). تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر ارتباطات بین فردی کاربران. فصلنامه فرهنگ ارتباطات، 3، 18-36.
علیمرادی، مصطفی (1389). سیر تطور شبکه‌های اجتماعی. فصلنامه اطلاع‌رسانی، آموزشی و مطالعات رایانه­ای علوم اسلامی، سال نهم، ۳۱ (48)، 6-۱۳.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
لیندلف، تامس و تیلور، برایان (1388). روش­های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات. ترجمه عبدالله گیویان، تهران: همشهری.
مارشال، کاترین (۱۳۷۷). روش تحقیق کیفی. تهران: پژوهش‌های فرهنگی.
مهدوی­کنی، محمدسعید (1387). دین و سبک زندگی. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1393). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: نشر همشهری.
نوروزی، محمدجواد (1391). عوامل ایجاد روابط صمیمانه در شبکه­های اجتماعی مجازی و حدود فقهی آن. (پایان­نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
هومن، حیدرعلی (1391). راهنمای علمی پژوهش کیفی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت). مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
 
 
Hamid, S. & Waycott, J. & Kurnia, S. & Chang, S. (2015). Understanding Students' Perceptions of The Benefits of online Social Networking use For Teaching and Learning. The Internet and Higher Education, Vol. 26, 1-9.
Hanson, T. & Drumheller, K. & Mallard, J. & McKee, C. & Schlegel, P. (2011). Cell phones, text messaging, and Facebook: Competing time demands of today's college students, College Teaching, 59 (1).
Imhof, M. & Vollmeyer, R. & Beierlein, C. (2007). Computer use and the gender gap: The issue of access, use, motivation, and performance, Computers in Human Behaviour, 23 (6).
Irwin, C. & Ball, L. & Desbrow, B. & Leveritt, M. (2012). Students' Perceptions of Using Facebook as an Interactive Learning Resource at University. Australasian Journal of Educational Technology, Vol. 28 (7), 1221-1231.
Isik, F. (2013). Comparison of The use of Social Network in Education Between North and South Cyprus. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 103, 210-219.
Jacobsen, W. & Forste, R. (2011). The wired generation: Academic and social outcomes of electronic media use among university students, Cyber Psychology, Behavior and Social Networking, 14 (5): 275-280.
Java, A. & Song, X. & Finin, T. & Tseng, B. (2007). Why We Twitter: Understanding Microblogging Usage And Communities, Procedings of the Joint 9th WEBKDD and 1st SNA-KDD Workshop, 12 August 2007, 56-65.
Kirschner, P. A & Karpinski, A. C. (2010). Facebook and academic performance. Computers in Human Behaviour, 26 (6), 1237-1245.
Mcquail, D (2006). Mcquail’s Mass Communication Theory. London: Sage.
Milosevic, I. & Ivkovic, D. & Arsic, S. (2015). Facebook as Virtual Classroom: Social Networking in Learning among Serbian Students. Telematics and Informatics, Vol. 32, 576-585.
O'Brien, S. J. (2011). Facebook and other Internet use and the academic performance of college students. Temple University.
Pempek, T. & Yermolayeva, Y. & Calvert, S. (2009). College student’s social networking experiences on Facebook. Journal of Applied Developmental Psychology, v30 n3, 227-238 May-Jun.
Racthman, P. & Firpo, D. (2011). Using Social Networking Technology to Enhance Learning in Higher Education: A Case Study Using Facebook, Proceeding of 44th Hawaii international Conference on Systems Sciences, 4-7 June, 1-10.
Sari-Motlagh, R.; Ebrahimi, S.; Nikfallah, A.; Hajebrahimi, S. & Shakiba, B. (2016). Lifelong Learning In Practice: The age of Discussion Through Social Media. European Urology, Vol. 69 (6), 1162-1163.
Simmel, G. (1990). The Philosophy of Money, Tom Bohomer & Pavid Frisby (Trans), Secondenlarged Ed., ew York: Routledge.
Teclehaimanot, B. & Hickman, T. (2011). Student-Teacher Interaction on Facebook, What Students Find Appropriate. Tech Trends, 55 (3).