نظام حقوقی حاکم بر دادرسی شرعی در کشور لبنان

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران

چکیده

ویژگی‌های خاص فرهنگی، تاریخی، مذهبی و قومیتی لبنان، ساختار اداره این کشور را بسیار پیچیده و چندوجهی نموده است؛ بگونه‌ای که در کنار اراده جمعی برای همزیستی مسالمت‌آمیز و حفظ وحدت، تنها ساختار حقوقی و اسباب قانونی است که با ایجاد نظامی خاص، تمامیت این کشور را محافظت می‌نماید. در این میان با توجه به چند مذهبی بودن این کشور و نقش پررنگ تمایلات مذهبی، الگوی دادرسی شرعی مبتنی بر ایجاد دادگاه‌های ویژه شرع، به لحاظ ساختاری یکی از مناسب‌ترین نمونه‌های موجود در این زمینه را در میان کشورهای اسلامی پدیدار نموده است. دادگاه‌های شریعت مسلمانان شامل دادگاه‌های اهل‌سنت و دادگاه‌های اهل تشیع (محاکم الجعفریه) با وجود «قانون القضاء الشرعی» به شکل تفصیلی، نظام دادرسی ویژه‌ای را در دل نظام قضایی این کشور و در کنار دادگاه‌های عرفی ایجاد نموده‌اند که به لحاظ ساختار اداره و گستره صلاحیت و آیین دادرسی، شکلی مدون و منحصربه‌فرد گرفته‌اند. بررسی الگوی دادرسی شرعی و نظام حقوقی حاکم بر دادگاه‌های شرع لبنان، موضوع محوری این نوشتار را تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

  1. الف. فارسی

    1. امامی، حسن (۱۳۶۳)، حقوق مدنی، تهران، نشر اسلامیه، ج ۴
    2. پروین، خیرالله (1386)، «بررسی نظام حقوقی لبنان»، نشریه حقوق اساسی، شماره 8
    3. دانش پژوه، مصطفی (1389)، مقدمه علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
    4. داوید، رنه (1350)، «نظری درباره تحول حقوق اسلامی در جهان اسلام»، ترجمه ابوالفضل عزتی، مجله مقالات و بررسی های دانشگاه تهران، شماره 5 و 6
    5. دفتر سیاست خارجی (1376)، «پاکستان، چالش های سیاسی و کارکرد نهاد قانونگذاری»، مجلس و پژوهش، شماره 22
    6. شجاعی‌زند، علیرضا (1376)، «تعامل‌های دین و دولت»، قبسات، شماره4
    7. فلاح زاده، محمدهادی (1383)، کشورهای اسلامی- مالزی، تهران: موسسه ابرار معاصر
    8. کاتوزیان، ناصر (1386)، عقود معین، نشر میزان ، ج2
    9. کریمی، ابراهیم (1381)، مطالعه تطبیقی بازداشت موقت در نظام کیفری ایران و لبنان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم

    10. محقق داماد، سیدمصطفی (1388)، سرگذشت عدالت و قضاء در عربستان سعودی، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان

    11. نجیب لیان(1392)، «بررسی نظام قضایی لبنان»، ترجمه سیاوش علیزاده، فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال سوم، شماره هشتم و نهم/ بهار و تابستان 1392

    ب. قوانین

    1. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
    2. قانون اساسی جمهوری پاکستان
    3. قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان
    4. قانون اساسی پادشاهی عربستان سعودی
    5. قانون اساسی جمهوری لبنان
    6. قانون احوال شخصیه مسیحیون کاتولیک لبنان
    7. قانون تنظیم القضاء الشرعی لبنان

    ج. سایت‌های اینترنتی رسمی

    1. http://slc.gov.lb/default.asp?MenuID=32         
    2. http://slc.gov.lb/default.asp?MenuID=38   
    3. http://slc.gov.lb/default.asp?MenuID=38
    4. http://www.darfatwa.gov.lb/single.php?id=98# 
    5. http://www.dawlati.gov.lb/       
    6. http://www.mohamah.net/        
    7. www.aproarab.org/Down/Lebanon/6.doc