فرهنگ منفعت طلبی فردی به عنوان راه حلی برای مقابله با شکست دولت در اقتصاد متعارف در اندیشه اندیشمندان اسلامی مطالعه موردی شیهدان صدر و مطهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام

2 استاد دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

به دلایلی از جمله شکست بازار ، کارایی از بازار گرفته می شود، که در این شرایط دولت به عنوان راه حلی برای مقابله با شکست بازار ورود پیدا می کند خود دولت نیز با شکست مواجه می شود. از عوامل اصلی شکست دولت ، منفعت طلبی فردی انسان می باشد. .که با توجه به اهمیت مفهوم منفعت طلبی فردی به عنوان عامل شکست دولت، دیدگاه اسلامی با توجه به نگرش شهیدان صدر و مطهری (ره) بررسی شده است. بدین نحو که دیدگاه شهید مطهری به رابطه دین با منافع فردی و اجتماعی حداقلی و دیدگاه شهید صدر حداکثری است. مدل انضمامی اسلام منفعت فردی را با استفاده از چارچوب امر و نهی دینی، و ارائه شاخص هایی برای گزینش اخلاقی مبتنی بر دین کارگزاران دولت اسلامی، منفعت اجتماعی را نیز در دایره ی منفعت فردی قرار می دهد که از این طریق با مشکل شکست دولت مقابله می کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

  •  

    قرآن کریم

    نهج‌البلاغه

    • باغستانی میبدی، مسعود، میری، اشرف السادات، صمدی بروجنی رضا، (1394)، «لزوم دخالت دولت در مقررات‌گذاری و نظارت بر بازار‌های مالی»، مجله اقتصادی، شماره‌های 7و 8، ص 43-58.
    • التمیمی الامدی، عبدالواحد، (1407)، غررالحکم و درر الکلم، چاپ اول، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    • خوانساری، جمال‌الدین محمد، (1360)، شرح غررالحکم و دررالکلم، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • الوانی، سیدمهدی، (1378)، مدیریت عمومی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
    • جوادی آملی، عبدالله، (1387)، نسبت دین و دنیا، بررسی و نقد نظریه سکولاریسم، چاپ دوم، قم: مرکز انتشارات اسرا.
    • سوزنچی، حسین، (1394)، روایت مطهر، جلد 1، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، بسیج دانشجویی.
    • صادقی شاهدانی، مهدی؛ قویدل، عادل، (1396)، برنامه‌ریزی اقتصادی، مبانی، اصول و روش‌ها، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
    • صدر، سید محمدباقر، (1424 ه.ق)،  اقتصادنا، بیروت: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر.
    • صدر، سید محمدباقر، (1379ه.ق)، مکتب اسلام، بیروت: مرکز الابحاث والدراسات التخصیصه للشهید الصدر.
    • کاظمی، حجت، (1394)، «از شکست بازار تا شکست دولت مناقشه بازارگرایان و دولت‌گرایان در دوران مدرن»، پژوهش سیاست نظری(پژوهش علوم سیاسی)، ش 18؛ صص 127-168.
    • رجایی، سید محمد کاظم، (1395)، «منطق فعالیت اقتصادی از دیدگاه علامه طباطبایی در مقایسه با اقتصاد کلاسیک»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش 14، صص. 5-24.
    • دانایی فرد، حسن و جوانعلی آذر، مرتضی، (1393)، (بررسی تطبیقی خردمایه وجود دولت از نگاه نظریه‌های غربی و اسلامی)، پژوهش مدیریت اسلامی، ش 7، صص. 41-74.
    • دلشاد تهرانی، مصطفی، (1379)، حکومت حکمت(حکومت در نهج‌البلاغه)، تهران: انتشارات دریا.
    • دلشاد تهرانی، مصطفی، (1388)، دلالت دولت(آیین‌نامه حکومت و مدیریت در عهدنامه مالک اشتر)، تهران: انتشارات دریا.
    • باقریان، محمد، (1379)، مفاهیم و چارچوب مدیریت با راهبردی با نگرش بومی، چاپ اول، مرکز آموزش مدیریت دولتی. 
    • لاژوژی، ژوزف، (1353)، عقاید اقتصادی، ابراهیم مدرسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • مطهری، مرتضی، (1388)، آزادی معنوی، تهران: انتشارات صدرا.
    • معصومی‌نیا، غلامعلی، (1386)، اخلاق اقتصادی(مبانی بینشی، آموزه‌ها و آثار)، اقتصاد اسلامی، ش26، صص. 119-148.
    • معصومی نیا، غلامعلی، (1392) «تجزیه و تحلیل مفاهیم اخلاقی اسلامی ناسازگار با چارچوب اقتصاد متعارف و کارکردهای اقتصادی آنها»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش 10، صص. 107-127.
    • واعظ برزانی، محمد، و دیگران، (1391) «تحلیل میزان سازگاری پارادایم توسعه نئوکلاسیک با آموزه‌های اسلام»، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، ش6، ص 95 تا 148.

    21- Brennan, Geoffrey, and James M. Buchanan.,(1980), The Power to Tax: Analytical Foundations of a Fiscal Constitution., Cambridge University Press.

    22- Brown, Peter G.,(1992), »The Failure of Market Failures«, The Journal of Socio-Economics, Vol 21, , pp 1-24.

    23- Bator,Francis M .( 1958),"The Anatomy of Market Failure",The Quarterly Journal of Economics,published by: The MIT Press, Vol. 72, pp 351_379

    24- Bjornstad,David J.and Brown,Mariyn A.( 2004), A Market failures Framework for Defining the Government s Role in Energy Efficiency, Joint Institute For Energy & Environment.

    25- Dolfsma, Wilfred,(2011) »Government Failure, Four Types«, Journal of economic issues., Vol... 45,pp 593-604.

    26- Fike, Rosemarie and Gwartney, James,(2015) »Public Choice, Market Failure, and Government Failure in Principles Textbooks«, the journal of economic education, 46(2), pp 207–218.

    27- Gruber, jonathan, , (2013) Public Finance and Public Policy, Charles Linsmeier, fourth edition.

    28- Grand , Julianle ,(1991) »the thory of Government failour«,British Journal of Political Science,vol 21,pp423-442

    29-  Keech, William R., munger,  Michael C.,(2015) »The anatomy of government failure«, Public Choice,vol164,pp 164:1–42 .

    30- Nicholson walter, Snyder Christopher,(2012), Microeconomic Theory: Basic Principles and Extensions, Eleventh Edition, Joe Sabatino publication.

    Stiglitz, Joseph e. and rosengard, jay k,(2015) . Economics of the Public Sector. fourth edition,. Norton