واکاوی وضعیت سیاست‌گذاری رسانه‌ای در جمهوری اسلامی ایران؛ مطالعه موردی ورزش بانوان

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).

چکیده

ورزش زنان از بارزترین نمودهای فرهنگـی هـر جامعه است که غفلت از آن می‌تواند نظام فرهنگی جامعه را بـا مشکل مواجه کند. البته این مسئله همواره در تاریخ با چالش‌های جنسیتی برای زنان روبه‌رو بوده است. با پدیدآوردن این برداشت که تا اندازه زیادی بانوان از صحنه ورزش غایب‌اند و این امر باعث کوچک شمردن آن‌ها می‌شود و تلاش رسانه‌ها درگیری زنـان را در ورزش به حاشیه می‌کشاند، برای خـروج از ایـن وضـعیت و استفاده مطلوب جایگاه رسانه‌ای، ناگزیر از بازنگری در برنامه‌ها و اتخاذ راهکارها و راهبردهایی در جهت ایجـاد تعامـل هرچـه بیشتر با رسانه‌ها هستیم. با توجه به این مسائل در این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال برآمدیم که آیا در سیاست‌گذاری رسانه‌ای ورزشی در جمهوری اسلامی ایران جایگاهی برای ورزش بانوان لحاظ شده است یا خیر؟ همچنین در کنار پاسخ به این سؤال، به بررسی سازمانی و سیاستی دو مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها و پخش رقابت‌های ورزشی بانوان در رسانه‌ها به عنوان مصادیقی از این رویکرد کلی نظام ج.ا. ایران به مقوله ورزش بانوان پرداخته‌ایم. این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و اسنادی بهره برده است؛ همچنین از برخی مصاحبه‌های خبری مسئولان حوزه ورزش و رسانه نیز در جهت بررسی دقیق‌تر موضوعات اشاره شده، استفاده شده است. در پایان، پس از بررسی قوانین و سیاست‌های موجود، این نتیجه به دست آمد که وضعیت سیاستی ورزش بانوان در کشور در انزوا قرار گرفته و آنچنان که باید و شاید، به این موضوع پرداخته نشده است. در بررسی موضوعات فرعی فوق، مشخص شد به طور مکتوب و در آیین‌نامه‌های اجرایی سیاستی یا امنیتی تنها منع قانونی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها وجود نداشته و فقط ممانعت مصلحتی ولی فقیه در یک برهه زمانی خاص بوده است. همچنین هیچ نوع سیاست جامع و کاملی مرتبط با پخش رقابت‌های ورزشی بانوان از رسانه ملی وجود نداشته و نیاز به ورود جدی سیاست‌گذاران فرهنگی و رسانه‌ای به این حوزه احساس می‌شود.

کلیدواژه‌ها

  1.  

    1. ابریشم‌کار، مریم (1384). فرآیند تولید سازمان صداوسیما: برنامه‌سازی ویژه نوجوانان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
    2. ارشادی‌فر، مهرزاد (1392). تأثیر برنامه‌های ورزشی بر توسعه پیامدهای اخلاقی در جامعه با تأکید بر برنامه تلویزیونی نود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات.
    3. باقری فرد، محمدحسین و توکلی، عبدالله و الوانی، سید مهدی (1394)، «سیاست‌گذاری فرهنگی در دولت دینی»، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 75، 173-202.
    4. بوردیو،‌ پیر(1381)، «کنش ورزشی و کنش‌های اجتماعی»، ترجمه محمدرضا فرزاد، فصلنامه ارغنون، شماره 20.
    5. جان، آر. لی (1365). به‌سوی سیاست‌های ارتباطی واقع‌بینانه. ترجمه خسرو جهانداری، تهران: سروش.
    6. حجازی، سید ناصر و بابائی شهرکی، طیبه (1390)، «زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی توسعه و اشاعه فوتبال زنان»، زن و مطالعات خانواده، سال چهارم، شماره چهاردهم، زمستان، 103-117.
    7. روشندل اربطانی، طاهر (1394)، «پژوهشی بنیادین در حوزۀ مفاهیم نظری سیاستگذاری رسانه‌ای»، دوره هفتم - شماره 3، پاییز، 481-504.
    8. عبدوی، فاطمه و فخری، فرناز (1390)، «نقش رسانه در توسعه فرهنگ ورزش در اوقات فراغت زنان»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال هجدهم، شماره 4، پیاپی 68، زمستان، 31-50.
    9. عرب نرمی، بتول (1395). «تلویزیون و ورزش در زندگی روزمره (تحلیلی در پیوند رسانه و ورزش در ایران)»، مدیریت ورزشی، مهر و آبان، دوره 8، شماره 4، 589-603.
    10. فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران (1396). «آیین‌نامه انضباطی فدراسیون فوتبال».
    11. قاسمی، حمید و فراهانی، ابوالفضل و شاکرمی، زهرا و حسینی، سید سعید (1392)، «تحلیل محتوای برنامه‌های ورزشی سیمای استان‌ها با تأکید بر پوشش ورزش بانوان»، مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی، سال اول، شماره 2.
    12. قراخانلو، رضا و نیسیان، فریده (1386)، «بررسی نگرش اقشار مختلف درباره حضور تماشاچیان زن در میدان‌ها و رقابت‌های ورزشی مردان»، پژوهش در علوم ورزشی، شماره 17، زمستان، 33-50 .
    13. قلیزاده، آذر و سیدصالحی، سپیده (1394)، «نقش برنامه‌های شبکه ورزش در ارتقاء فرهنگ ورزشی زنان خانه‌دار منطقه پنج تهران»، مجله مدیریت فرهنگی، سال نهم/ شماره بیست و هشتم/ تابستان.
    14. گلنبی، مونا و حسینی، معصومه و رضایی صوفی، مرتضی (1397)، «مقایسه دیدگاه مسئولان ورزش با مسئولان رسانه‌های جمعی در خصوص پوشش رسانه‌ای ورزش بانوان»، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال ششم، شماره 4 (24 پیاپی)، بهار، 73-82.
    15. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 8/6/1362، شماره پرونده: 1/497 روزنامه: 11250.
    16. محمدی، حمید (1387). «سیاست‌گذاری رسانه‌ای»، پژوهش و سنجش، بهار، دوره 15، شماره 53، 69-93.
    17. موسوی راد، سیده طاهره و فراهانی، ابوالفضل و بیات، پریوش (1395)، «اولویت‌بندی موانع مدیریت زنان در ورزش به روش تحلیل سلسله مراتبی AHP»، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال پنجم، شماره 1 ( 17پیاپی)، تابستان، 101-108.

    منابع اینترنتی:

    1. ایسنا، (1396)، اینفانتینو: طرح موضوع ورود زنان به ورزشگاه‌ها یک مکالمه بود تا اولتیماتوم، (کد خبر: 96121206243)، قابل دسترسی در:

    https://www.isna.ir/news/96121206243/

    1. ترجمه اساسنامه فدراسیون بین‌المللی فوتبال، قابل‌دسترسی در:
      1. http://www.tabnak.ir/fa/news/
      2. خبرآنلاین، (1397)، آزاد شدن ورود زنان به سالن‌های والیبال، بسکتبال و .../ فوتبال، هم‌چنان در انتظار، کد خبر: 775193، قابل دسترسی در:

    https://www.khabaronline.ir/news/

    1. www.en.unesco.org
    2. www.borna.news
    3. www.isna.ir