تحلیل فقهی-اجتماعی مشاغل ممنوعه زنان در فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

محقق خانواده و طلبه سطح چهار مرکز تخصصی فقه و علوم اسلامی قم

چکیده

توجه به اصول حاکم بر شخصیت زن، تفاوت‏های زیستی، رفتاری و اقتصادی میان زنان و مردان، سبب می‏شود، در اندیشه دینی با وجود آنکه اشتغال به عنوان یک حق برای زنان محسوب می‏گردد، اما وجود این تفاوت‌ها آثار و تبعات خود را در حقوق و تکالیف آنان برجای‌ گذارد و موانعی در برخی مشاغل آنان ایجاد نماید. لذا ارائه تصویری صحیح از حقوق و نحوه مشارکت بانوان در عرصه اجتماع با تأکید بر انطباق آن بر آموزه‌های اصیل دینی، از نیازهای مبرم دنیای امروز است. این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای(اسنادی) انجام شد، پس از بررسی مبانی فقهی اشتغال زنان به ‌این نتیجه می‌رسد که شاغل بودن زنان در اسلام از لحاظ فقه تا زمانی که منع خاصّی وارد نشده باشد، اشکالی ندارد وممنوعیت قانون‌گذار در به‌کارگیری زنان در برخی مشاغل مثل مرجعیت دینی و قضاوت، به معنای تفکیک و تبعیض جنسیتی میان زن و مرد یا محروم کردن زنان از حقوق اجتماعی نبوده، بلکه موهبتی جهت حفظ ارزش‌های اخلاقی، تحکیم بنیان خانواده و مراعات شرایط جسمی و روحی بانوان است. 

کلیدواژه‌ها

  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌بابویه، محمد‌بن‌علی(1403ق)، الخصال، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  3. ابن‌بابویه، محمد‌بن‌علی(1413ق)، من لا یحضره الفقیه‌، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه‌.
  4. ابن داوود، تقی‌الدین حسن‌بن‌علی، کتاب الرجال، منشورات الشریف الرضی.
  5. بیهقی؛ أحمد‌بن‌الحسین‌بن‌علی، أبو بکر(1424ق)، سنن البیهقی، انتشارات دارالکتب العلمیة.
  6. جوادی آملی، عبداالله(1382ش). زن در آینه جلال و جمال، چاپ اول، قم: مرکز نشر اسراء.
  7. حلّى، محقق، نجم‌الدین، جعفر‌بن‌حسن(1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‌، قم: انتشارات مؤسسه اسماعیلیان‌.
  8. حلی، ابومنصور جمال‌الدین، حسن‌بن‌یوسف(1417ق)، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، مؤسسة نشر الفقاهة.
  9. خمینی، روح‌الله(1368)، تحریرالوسیله، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
  10.  خویی، ابوالقاسم(1390ق)، معجم‏ رجال‏، مرکز نشر الثقافة الاسلامیة فی العالم.
  11.  ساروخانی، محمدباقر(1386)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، ناشر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (سروش).
  12. طوسى، ابوجعفر، محمد‌بن‌حسن‌(1407ق)، الخلاف، قم: انتشارات دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  13.  طوسى، ابوجعفر، محمد‌بن‌حسن‌(1417ق)، الفهرست.
  14. عاملى، حرّ، محمد‌بن‌حسن(1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة، قم: انتشارات مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  15. کلینى، ابوجعفر، محمد‌بن‌یعقوب‌(1407ق)، کافی، تهران: انتشارات دار الکتب الإسلامیة‌.
  16. گیدنز، آنتونی(1383)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  17. محمدی گیلانی، محمد(بی‌تا). قضا و قضاوت در اسلام، چاپ دوم، تهران: مرکز پخش المهدی(عج).
  18. مجلسى، محمدباقر(1410ق)، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام‌، بیروت: انتشارات مؤسسة الطبع و النشر‌.
  19. منتظری، حسینعلی(1408)، دراسات فی ولایت الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
  20.  منتظری، حسینعلی(1410)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، انتشارات کیان.
  21. موسوی گرگانی، سیدمحسن(1381)، پژوهشی در قضاوت زن، مجله فقه اهل بیت، شماره30، ص69-107.
  22. نجاشی، احمد‌بن‌علی، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الإسلامی.
  23. نجفى، صاحب الجواهر، محمدحسن‌(1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام‌، بیروت: انتشارات دار إحیاء التراث العربی‌.
  1. هدایت‌نیا، فرج الله(1385)، قضاوت زنان در پرتو احکام ثانویه، مطالعات راهبردی زنان، شماره 32.