پژوهش‌نامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات)

جنسیت شناسی معرفتی: دانش سلطه در اندیشه دوروتی اسمیت

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانشجو دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

چکیده

از دیرباز چگونگی تولید معرفت، پرسش بسیاری از اندیشمندان بوده است. جامعه‌شناسان معرفت کسب معرفت، را در ارتباط مستقیم با جامعه می‌دانند و برای آن قائل به ریشه‌های اجتماعی هستند. دوروتی اسمیت به عنوان یک جامعه‌شناس فمینیست با قائل شدن به ریشه‌های مردانه جامعه‌شناسی در مسیر جامعه‌شناسی معرفت قرار دارد. این مقاله با هدف بررسی دیدگاه‌های دوروتی اسمیت در مورد جامعه‌شناسی به‌طور اخص، به عنوان دانشی که توسط مردان بر دنیای اجتماعی انسان‌ها تحمیل شده است، به بحث و بررسی می‌پردازد. و همواره در پی پاسخ به این پرسش است که جنسیت، چه نقشی در تولید معرفت دارد؟ در این راستا رویکرد نظری دوروتی اسمیت در نظریة دیدگاه را دنبال می‌کند که به دنبال نقد جامعه‌شناسی است که بر مبنای اجتماعی مردانه شکل گرفته است و روش‌ها و دیدگاه‌های مردان را پایه قرار داده و زنان را به حاشیه رانده است. جامعه‌شناسی تجربیات، دیدگاه‌ها، نحوة اندیشیدن و زندگی روزانه زنان را نادیده گرفته است.  در نتیجه جامعه‌شناسی که می‌بایست دانش کل جامعه باشد قادر به بررسی و آشکارسازی همة پدیده‌های اجتماعی نیست و در این راه دچار تعصب و کوتاه‌بینی شده است.

کلیدواژه‌ها

آبوت، پاملا و والاس، کلر(1391). جامعه‌شناسی زنان. ترجمه: منیژه نجم عراقی. تهران: نشر نی.
اعزازی، شهلا(1393). فمینیسم و دیدگاه‌ها: مجموعه مقالات. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
برگر، پیتر و لوکمان، توماس(1394). ساخت اجتماعی واقعیت. ترجمه: فریبز مجیدی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
سیدمن، استیون(1392). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی. ترجمه: هادی جلیلیان. تهران: نشر نی.
ریتزر، جورج (1389). نظریة جامعه‌شناسی. ترجمه: هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.
صادقی فسائی، سهیلا( 1389). ضرورت نظریه‌پردازی در حوزة مسائل زنان از تحقیق تا نظریه. فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال سیزدهم، شماره 5. صص 185-228.
علیزاده، عبدالرضا؛ اژدری زاده، حسین و کافی، مجید(1388). جامعه‌شناسی معرفت: جستاری در تبیین رابطه ساخت اجتماعی واقعیت و معرفت‌های بشری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کنوبلاخ، هوبرت(1396). مبانی جامعه‌شناسی معرفت. ترجمه: کرامت‌اله راسخ. تهران: نشر نی.
کوزر، لویس(1373). جامعه‌شناسی معرفت. ترجمه: سعید سبزیان. نامه علوم اجتماعی. دانشگاه تهران. صص211-235.
ماشینی، فریده(1386). زنان و تجربه مشارکت سیاسی. آیین. شماره 8.صص 66-71.
محمدپور، احمد؛ بوستانی، داریوش؛ صادقی، رسول و رضایی، مهدی(1388). تحقیق فمینیستی: مبانی پارادایمی و مجادله‌های انتقادی. پژوهش زنان. دوره 7، شماره 21.صص 151-186.
هاردینگ، سارا(1987). فمینیسم و روش‌شناسی. مترجمان: اخوان، عسل. امیریان، سارا. پاشا، لاله. حضوری، امین. لیماک، صنوبر. زینالی، طاها. ویرایش و نشر: پراکسیس. 1394.
Cannon, Julie Ann Harms. (1996).The Social Construction of Knowledge: An Evaluation of the Works of Dorothy E. Smith and Patricia Hill Collins University of Nebraska-Lincoln. Volume: 20 issue:3, page(s):9-24.
Dorothy, E. Smith. (1984).The Deep Structure of Gender Antithesis: Another View of Capitalism and Patriarchy.0ntario Institute for Studies in Educational. Volume:8 issue:4, page(s): 395-402.
Hawkesworth, Mary. (1999). Analyzing Blacklash: Feminist Standpoint Theory as Analytical Tool. Women’s Studies International Forum, Vol 22. No 2. PP 135-155.
K. Carroll, William. (2010). You Are Here, Interview with Dorothy E. Smith. Socialist Studies/Études socialistes 6(2) Fall: 9-37.
MacCarthy, E. Doyle.(2000) .Sociology of Knowledge. edited by Edgar F. & Rhonda J.V. Montgomery. Encyclopedia of Sociology (5 vols) 2/e: 53-60.
https://en.wikipedia.org/wiki/Dorothy_E._Smith
پژوهش‌نامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات)
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8
شهریور 1399
صفحه 261-282