گونه‌شناسی فعالیت‌های بانوان طلبه در شبکه‌ اجتماعی اینستاگرام در ایام شیوع کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت رسانه دانشگاه باقرالعلوم ع

2 عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی-قم-ایران

3 عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

حضور طلاب در فضای مجازی پدیده‌ای است که در سالیان اخیر به دلیل گسترش ابزارگونه این فضا افزایش یافته است. با شیوع ویروس کرونا و افزایش استفاده از این ابزار و تاثیر آن در زندگی اجتماعی حضور مردم و طلاب رشد چشمگیری در این فضا داشته است. اگرچه استفاده و بهره‌گیری حداکثری از فضای مجازی، یک اصل و ضرورت انکارناپذیر است ولی دغدغه حاکمیت نسبت به چگونگی حضور مردم در این فضابه دلیل رشد اخبار منفی، فیک و شایعات و ضعف سواد رسانه‌ای عموم مردم در مواجهه با این داده‌ها و توانمندی پایین آن‌ها در انتخاب و تحلیل اطلاعات به‌ویژه در هنگام وقوع بحران‌هایی مانند کرونا، دغدغه‌ای به‌حق و درست است. یکی از راه‌های موثر و قوی برای کاهش این نگرانی و تبدیل چالش‌ها و تهدید‌ها به فرصت، استفاده از ظرفیت نیروهای انقلابی و طلبه در شبکه‌های اجتماعی است.
برای استفاده بهینه از این ظرفیت، لازم است در گام اول شناخت صحیحی از توانمندی‌ و فعالیت‌ها به دست آید. براین اساس، مسئله اصلی این مقاله گونه‌شناسی فعالیت‌های بانوان طلبه در شبکه اجتماعی اینستاگرام در ایام شیوع ویروس کرونا است و به دنبال پاسخ به این سوال است که بانوان طلبه، برای افزایش سواد رسانه‌ای مخاطبین خود در این ایام چه اقداماتی انجام دادند. در مقاله با استفاده از گلوله برفی 110 صفحه طلبه خواهر شناسایی شده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به این نتیجه رسیدیم که فعالیت‌هایشان در این دوران در 3 گونه 1)ترویج سبک زندگی2)معرفت‌افزایی دینی، 3)فعالیت‌های جهادی کرونایی خانگی قابل دسته‌بندی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

  1.  

    1. استفتاءاتی درباره ویروس کرونا - بایگانی - پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی (sistani.org).
    2. باهنر، ناصر؛ و چابکی، رامین (1393). تحلیل سواد رسانه‌ای بر اساس مدل EC؛ مورد مطالعه: سیاست‌های شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، مطالعات فرهنگ ارتباطات، صص. 7-34.
    3. براون، جیمز.ای (1385). رویکردهای سواد رسانه‌ای. ترجمه پیروز ایزدی. فصلنامه رسانه، سال هفدهم، شماره پیاپی 68، صص. 70-51.
    4. برگر، مونیکا؛ دیویژن، پاتریک (1399). معرفی کتاب؛ وعده‌ها، چالش‌ها و آینده سواد رسانه‌ای. نشریه نخبگان ایرانی، شماره 1، ص. 27.
    5. بشیر، حسن؛ چابکی، رامین (1393). نقش سواد رسانه‌ای در توسعة انسانی: مطالعة موردی کتاب (سیاست‌های اجرایی سازمان صداوسیما و سند تحول وزارت آموزش‌وپرورش)، رسانه، شماره 97، صص. 63-80..
    6. بیانات مقام معظم رهبری در اوّلین جلسه‌ درس خارج فقه در سال تحصیلى جدید - 16 شهریورماه 95 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34309
    7. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مدظله‌العالی).
    8. حق‌شناس، مریم (1394). نقش استراتژیک مدیر رسانه در جهت ارتقای سطح سواد رسانه‌ای مخاطبان. مدیریت رسانه، شماره 11، صص. 55-60.
    9. زارع‌ کهن، نفیسه (1393). ارتقای سواد رسانه‌ای لازمه‌ تحقق جامعه‌ مدنی. رسانه، شماره 97، صص. 109-120.
    10. شاه قاسمی، احسان (1391). فلسفه رسانه از نگاه اینیس و مک لوهان، وب‌سایت مرکز آموزش‌های رسانه‌ای همشهری.
    11. غفاری، سه‌رکاو؛ خالدیان، حبیب‌الله؛ سلیمانی، علی؛ محمدی، شاهرخ؛ پروانه‌گهر، سیما (1399). سواد رسانه‌ای در نشست ماهنامه پیوند برسی شد: پل عبور از محدودیت‌ها و تهدیدها. پیوند، شماره 481، صص. 31-34.
    12. کریمی دردشتی، فاطمه (1398). وضعیت‌شناسی پژوهش‌های زنان و فضای مجازی(با تمرکز بر پژوهش‌های اسلامی. قم: چاپ اول، دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی.
    13. محمدی، اصغر؛ فاضلیان دهکردی، مهری (1395). بررسی تأثیر سواد رسانه‌ای بر مصرف ذهنی کالاهای فرهنگی زنان سال 15-39 (مطالعة موردی شهر شهرکرد). علمی-ترویجی، صص. 107-130.
    14. نعمتی‌فر، نصرت‌اله؛ خجسته باقرزاده، حسن؛ کاظمی، هاجر (1397). سطح سواد رسانه‌ای در کاربران رسانه‌های اجتماعی مطالعه موردی شبکه اجتماعی تلگرام. علمی-پژوهشی، شماره 16، صص. 143-175.

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34309

    1. Hobbs, R. (1988). “The Seven Great Debates in the Media Literacy Movement”. The Journal of communication, winter,48 (1), pp. 6–32.
    2. Piette, J., & Giroux, L. (1997). “The theoretical foundations of media education programs”. In R. Kubey (Ed.), Media Literacy in the Information Age: Current Perspectives. Information and behavior, 6,pp. 89-134. New Brunswick, NJ: Transaction.
    3. Horton, F. Woody (2007). Uderstanding Information Literacy:A Primer. UNESCO: Paris.