نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاددانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام
2 استاد دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام
3 دانشجو دکتری علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
چکیده
مقالۀ حاضر تحقیقی است با رویکرد کیفی و روش داده بنیاد(Grounded Theory) که با نگاهی نوین به پدیدۀ عاشورا، در صدد رسیدن به نقشۀ ارتباطی امام حسین(ع) در سال 61 هجری بوده است. تا مسیر تمدّنی که خداوند متعال، برای آن حضرت ترسیم کرده، را از متن تاریخ استخراج کرده و به این پرسش پاسخ دهد که «اصول و مؤلفههای ارتباطی امام حسین(ع) در شکل گیری تمدن اسلامی در جریان عاشورا چیست؟»
ضرورت انجام این پژوهش از دو جهت بوده است؛ اول آنکه تاکنون مقالهای که صرفاً به متن خود تاریخ با تکیه بر منابع دست اول معتبر پرداخته باشد، در خصوص عاشورا انجام نگرفته است. دوم: اینکه با هدف رسیدن به اصول و مؤلفه های ارتباطی امام حسین(ع)، اساساً پژوهشی ثبت نشده بود. لذا مقالۀ حاضر، با روش داده بنیاد انجام گرفته است.
محقق ابتدا به بررسی سیرۀ تمدنی انبیاء در قرآن و سپس سیرۀ تمدنسازی پنج تن آل عبا(ع) پرداخته تا مسیر تمدنسازی را در نگاه قرآن کریم و تاریخ اسلام تعریف کند. در نهایت به کمک 31 منبع عاشورایی معتبر به تاریخ امام حسین (ع) پرداخته تا اینکه نهایتاً الگوی ارتباطی-تمدنی امام حسین(ع)، استخراج شد.
داده های تحقیق در دو دستۀ زیر طبقهبندی شدند:
1) اصول و مؤلفههای ارتباطی امام حسین(ع) در گفتار(21 زیرگروه): به عنوان مثال «دعوتها»، «دعاها و نفرینهای امام» و...
2) اصول و مؤلفههای ارتباطی امام حسین(ع) در رفتار(5 زیرگروه): به عنوان نمونه «هیبت ظاهری امام»، «آداب سخنوری و استفاده از اصول اقناع» و...
واژگان کلیدی: عاشورا، کربلا، امام حسین(ع)، تمدن، ارتباطات
کلیدواژهها
Szakolczia, A.(2001). “Civilization and Its Sources”,(Vola: 16), Cork: University College, 369-386