عوامل اصلی مؤثر بر تجاری سازی صنایع فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت امور فرهنگی، دانشکده علوم انسانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران،

2 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت امور فرهنگی، دانشکده علوم انسانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری فرهنگی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

10.30497/lcc.2024.245083.1108

چکیده

تجاری‌سازی بخش مهمی از فرآیند توسعه در تولید و توزیع صنایع فرهنگی است و یکی از الزامات ورود موفقیت‌آمیز به بازار مصرف به شمار می‌آید. لازمه تحقق این امر ایجاد بسترهایی مناسب است که در عین فراهم آوردن ارزش اقتصادی، ارزش‌های فرهنگی را در داخل و خارج از مرزهای کشور حفظ کرده و گسترش دهد. صنایع فرهنگی حامل ایده‌ها، نمادها و شیوه زندگی افراد جامعه بوده و نقش‌های مختلف اطلاع‌رسانی، سرگرم‌کنندگی، هویت‌سازی و اثرگذاری بر تجارب فرهنگی افراد جامعه دارد. در این پژوهش ضمن ارائه مفاهیم تجاری‌سازی صنایع فرهنگی، جهت تعادل بین قابلیت تجاری و حفظ ارزش محصولات فرهنگی در تجاری‌سازی صنایع فرهنگی به اخذ نظرات خبرگان پرداخته شده است. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی شامل 10 نفر از خبرگان حوزه صنایع فرهنگی و خلاق بوده‌اند که از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جهت گردآوری داده‌ها و روش تحلیل مضمون جهت تحلیل داده‌ها در بخش کیفی استفاده شده است. جامعه آماری بخش کمی نیز شامل صاحب‌نظران حوزه تجاری‌سازی صنایع فرهنگی و خلاق به تعداد 40 نفر است که از روش تحلیل عاملی تأییدی به‌منظور معنا‌دار بودن شاخص‌ها و بار عاملی اقدام شد. نتایج نشان می‌دهد که آموزش قوانین حقوقی و مالی، آموزش تنظیم قراردادها، سیاست‌های دولت و فراهم آوردن شرایط برای سرمایه‌گذاری مهم‌ترین عوامل در تجاری‌سازی صنایع فرهنگی است. همچنین همبستگی بالایی میان عوامل حقوقی و سیاسی،  فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی در تجاری‌سازی صنایع فرهنگی وجود دارد.   

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آزاد، ناصر؛ محمدی پور، مجتبی و نقدی، بهمن (1397). چالش‌های تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان با تأکید بر بخش بازاریابی و مالی (مورد مطالعه: پارک فناوری دانشگاه تهران). اقتصاد مالی، (44)12، 208-189
اسمیت، فیلیپ و رایلی، الگزندر (1394). نظریه فرهنگی (محسن ثلاثی، ترجمه). تهران: نشر علمی (نشر اثر اصلی 2009).
اینگلهارت، رونالد، (1382). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، تهران؛ کویر.
تراسبی، دیوید (1393). اقتصاد سیاست فرهنگی (سوسن علائی، ترجمه)، تهران: انتشارات سوره مهر (نشر اثر اصلی 2010).
جعفری تبریزی، محمدتقی (1379). فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری،146-155
چاوش­باشی، فرزانه؛ زین‌الدینی، زینب و حاجی حتم لو، وحید(1400). فرهنگ و رشد اقتصادی، تهران: انتشارات نورا  
ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز (1396). مروری بر عملکرد ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز، تهران: انتشارات دانش بنیان فناور
شوال­پور، سعید و کهنی، علی (1393). تجاری‌سازی در صنایع فرهنگی و خلاق ایران: آسیب­ها و چالش‌ها، دومین کنفرانس بین‌المللی تجاری‌سازی فناوری.
طباطبایی‌نیا، بهزاد؛ بیدرام، رسول؛ طایی، حسن وابتهاج، سامه(1396)، نقش مراکز توسعه کسب و کار در تجاری‌سازی صنایع خلاق، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان
غفاری، بهرام، حسامی، حسام زند (1396). شناسایی و استخراج میزان تأثیر عوامل مؤثر بر موفقیت تجاری‌سازی پروژه‌‌های توسعه فناوری. سیاست نامه علم و فناوری، (2)7، 28-17.
فلاح، افشین (1391). بررسی روش‌های تولید و ساماندهی آمار صنایع فرهنگی. پژوهشکده آمار، گروه پژوهشی طرح‌های فنی و روش‌های آماری
محمدی، فهیمه؛ ذاکری، امیر و عبدالحمید، مهدی (1402). ساختاردهی به مسائل صادرات صنایع خلاق و فرهنگی. نشریه علمی پژوهشی مدیریت کسب و کارهای بین‌المللی، (1) 6: 65-82.
معظمی گودرزی، ابراهیم (1392). چارچوب آمارهای یونسکو: چالش‌ها و راهکارها؛ دوماهنامه آمار، شماره2
ملکی‌فر، عقیل و کیقبادی، مرضیه (1393). فرصت تاریخی صنایع فرهنگی، صنایع خلاق. تهران: نشر آینده پژوه
ملکی‌فر، سیاوش؛ قاضی نوری، سید سپهر؛ قانعی راد، محمدامین و  موسوی، آرش (1397). شناسایی و تحلیل رویکردهای موجود و مطلوب در صنایع فرهنگی کشور مبتنی بر دیدگاه ذینفعان،  مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی. (26) 8، 17-39
مهدنژاد، حافظ و اشتری، حسن (1395). تبیین نقش کلیدی صنایع خلاق و فرهنگی در اقتصاد سده بیست و یکم، اولین همایش ملی اقتصاد خلاق، تهران،https://civilica.com/doc/616171
نظری­فر، فرهاد و میرشاه­ولایتی، فرزانه (1394). مدل نظام نوآوری در محصولات فرهنگی، راهبرد فرهنگ(31)،43
نقیب‌السادات، سیدرضا (1388). اقتصاد فرهنگ و صنایع فرهنگی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 16
رزقی شیرسوار، هادی و عمرانی صباغی، محمدحسین (1393). راهکارهای توسعه‌ صادرات کالاهای فرهنگی درعصر جهانی‌شدن، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی(مطالعات راهبردی جهانی شدن)، شماره 11  
وجدانی، محمد؛ قیدرلو، کمیل؛ سلیمانی، محمد وشوال­پور، سعید (1401). جایگاه صنایع خلاق و فرهنگی در اقتصاد جمهوری اسلامی ایران؛ دلالت‌هایی برای تحقق اهداف الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه امام صادق (ع).
 
Adorno, T., Horkheimer, M. (2006). Apšvietos dialektika. Vilnius: Margi raštai.: 161-188
and Market Contestation in Global Context”. Urban Affairs Review, Vol. 39 (4):461-490.
Annoni P, Kozovska K. EU Regional Competitiveness Index (RCI) 2010. EUR 24346 EN. Luxembourg (Luxembourg): Publications Office of the European Union; 2010. JRC58169
Barrese, L., & Pareja-Eastaway, M. (2020). Glocalisation dynamics: The appropriation of the ‘creative turn’discourse in Buenos Aires, Argentina (2007–2015). City, Culture and Society, 21, 100343.
Christiaan De Beukelaer (2015), Developing Cultural Industries
Deloitte(A report),(2021). The Future of the Creative Economy
De Beukelaer, C(2015)., Developing Cultural Industries., European Cultural Foundation, Amsterdam
EENC Ad hoc question (2015). New Business Models in the Cultural and Creative Sectors (CCSs)
Florida, R. (2004). The Flight of the Creative Class: The New Global Competition for Talent. New York:Basic Books.
 Hartley,j., Wen, W., Siling Li, H(2007)., Creative Economy and Culture: Challenges, Changes and Futures for the Creative Industries
Ieva Vitkauskaitė “Cultural industries in public policy”, Journal of International Studies, Vol. 8, No 1, 2015, pp. 208-222.
Lash, s. and J.Urry(1994). Ecconomies of Signs and Space.London:Sage
O’Connor, Justin. 2010. The Cultural and Creative Industries: A Literature Review. 2nd ed. Newcastle upon Tyne: Creativity Culture and Education.
O’Connor, Justin. 2011. “The Cultural and Creative Industries: A Critical History.” Ekonomiaz78 (3): 24–45.
Rebentisch, J., and Trautmann, F. (2018). The idea of the culture industry. The Routledge Companion to the Frankfurt School. Routledge, 19-31.
Scott, A. (2004). “Cultural-Product Industries and Urban Economic Development: Prospects for Growth
Throsby, David (2001). Economics and Culture. Cambridge University Press
UK Government Department for Culture, Media, and Sport (DCMS) (2001). Creative industries mapping document 2001, 2nd edition.
UNCTAD (2010). Creative Economy Report, UNDP-UNCTAD
UNESCO (2009). Understanding creative industries: Cultural statistics for public policy, UNESCO, http://portal.unesco.org/culture/en/files/10212/11142616121cultural_stat_EN.pdf/cultural_stat_EN.pdf
UNESCO (2012), Measuring the economic contribution of cultural industries, p:7-8
UNESCO, "Creative Economy Report 2013: Widening Local Development Pathways". World Intellectual Property Organization (WIPO) and United Nations Development Programme (UNDP), 2013.
Wang, S. L., Gu, Q., Von Glinow, M. A., & Hirsch, P. (2020). Cultural industries in international business research: Progress and prospect. Journal of International Business Studies, 51(4), 665–692.